VİSKOZİTE NEDİR?

Viskozite, sıvı ya da gaz halindeki bir akışkanın biçim değişikliğine karşı gösterdiği dirençtir. Bir başka deyişle, sıvı ya da gaz halindeki bir akışkanın bir bölümünün hemen yanındaki bir bölüme göre yer değiştirmesine karşı gösterdiği dirence viskozite denir. Dilimizde  akmazlık olarak da adlandırılır.

Viskozite kuvvet ile zamanın çarpımının alana bölümüdür. Bu yüzden viskozite birimi, N.sn / metrekare’dir.

Daha basit bir anlatımla viskozite, akışa ya da biçim değişikliğine karşı koymama özelliği demek olan akışkanlığın tersidir. Örneğin, akışa direnç gösteren zeytinyağının viskozitesi suyun vizkozitesinden büyükse, suyun akışkanlığı da zeytinyağının akışkanlığından büyüktür.

Viskozite, bir akışkanın harekete zorlanan bölümü, bitişik bölümlerini de kendisiyle birlikte sürükleyeceğinden moleküller arasındaki iç sürtünme olarak da düşünülebilir. Böyle bir sürtünme, akışkan içindeki hız farklılıklarının oluşmasını engeller.

Akışkanların boru hattıyla iletilebilmesi ve yağlama malzemesi olarak kullanılabilmesi için, bu akışa karşı koyan kuvvetlerin belirlenmesinde en önemli etkenlerden biri viskozitedir. Ayrıca şu aşağıdaki işlemlerde sıvı akışının düzenlenmesinde viskoziteden yararlanılır:

• Püskürtme
• Püskürtme döküm
• Yüzey kaplama

Sıcaklı yükseldiği anda sıvıların viskozitesi hızla azalırken, gazlarınki artar. Bu yüzden ısıtılan sıvılar daha kolay gazlar ise daha yavaş akar. Örneğin çay koyarken çaydanlığın altında bulunan kaynayan suyun hızlıca bardağa doğru sıçraması sıvıların bu özelliği sayesindedir.

Dinamik Viskozite

Birçok akışkanda akışa neden olan kayma gerilimi bu akış sonucunda ortaya çıkan biçim değişikliğiyle doğru orantılıdır. Bir başka deyişle, sabit sıcaklıktaki belli bir akışkan için kayma geriliminin biçim değişkenliği oranı sabir bir sayıdır. Bu sabit sayıya dinamik viskozite ya da mutlak viskozite denir. Bu davranışı gösteren akışkanlar da, viskozitenin matematiksel tanımının mucidi Isaac Newton’ın anısına Newton akışkanları adıyla anılır.

Kinematik Viskozite

Bazı uygulamalarda Kinematik viskozite, dinamik viskozitenin kütle yoğunluğuna bölünmesi ile elde edilir. Kütle yoğunluğu ise bilindiği üzere maddenin kütlesinin hacmine bölünmesiyle bulunur. Dolayasıyla kinematik viskozite birimi metrekare / saniye’dir.

Suyun Viskozitesi

Artan basınçla bir sıvının viskozitesi artar, çünkü basıncın arttırılması sıvı içerisindeki boşluk sayısını azaltır ve bunun sonucu moleküllerin hareketi zorlaşır. Ancak yinede sıvıların viskoziteleri genellikle  sıcaklığın kuvvetli bir fonksiyonu olmasına rağmen basınçtan pek fazla etkilenmezler.

Suyun viskozitesi ise düşük sıcaklıklarda basıncın hidrojen bağlarını azaltıcı etkisi daha ön plana çıktığı için .  ilk başlarda bağların azalması ile viskozitenin azalması söz konusudur. Ancak basıncın bu bağ kırıcı etkisi bir yere kadardır. Daha sonra boşluklarda azalma daha baskın çıktığından basıncın artmasıyla viskozite de beklendiği şekilde artar.

• Suyun viskozitesi 20°C’de 1.0020 cP dir. Yaklaşık 1 cP.
• Sıcaklık 0°C den 100°C çıktığında, suyun viskozitesi 1.79 cP den 0.28 cP ye düşer).